Gatunki ludzkie: Konformista pospolity (Conformist Communibus), Oportunista zwyczajny (Opportunist Meris)

Rozważania w poetyce nabzdyczonego wydziwiania. Tylko dla hobbystów - encyklopedystów.

Definicje i komentarze (WIKI, PWN, SJP, SWO, opracowanie i komentarze KR)

Konformizm społeczny – postawa jednostki, polegająca na ścisłym podporządkowaniu się normom, wzorom zachowania i poglądom danej grupy społecznej (PWN)

Konformizm według Stanisława Miki to również zgodność, zbieżność istniejąca między członkami grupy, jeśli chodzi o zachowania, normy i postawy.

Dysonans poznawczy, zjawisko ściśle związane z konformizmem, to nieprzyjemne napięcie psychiczne wynikające z niezgodności między elementami poznawczymi. 

Twórca teorii DP, Leon Festinger twierdził, że człowiek bezwiednie zmniejsza napięcie, redukując dysonans.

Przykłady zachowań, które nie dają się wytłumaczyć poza teorią DP:

·         ludzie, którym mało płaci się za ich kłamstwa, wierzą w nie bardziej niż ci, którzy czerpią z nich duże zyski;

·         wykonywanie nieprzyjemnej czynności na prośbę nieakceptowanej osoby, prowadzi do polubienia tej czynności;

·         wysokie nagrody wręczane za wykonywanie działań, które w dodatku są przyjemne, sprawiają, że przestajemy lubić te działania^[4];

·         srogie kary mogą podnieść atrakcyjność zakazanych czynności, nawet jeśli same te czynności są szkodliwe lub niemoralne itd.

Dysonans poznawczy można nazwać popędem, bowiem jego wpływ na zachowanie jest taki, jak podstawowych popędów człowieka (np. głodu, pragnienia, bólu): wywołuje ogólną mobilizację organizmu, motywuje do zachowań, których celem jest zmniejszenia napięcia, oraz wywołuje antycypacyjne unikanie (czyli uczenie się reakcji na bodźce skojarzone z pojawieniem się dysonansu).

Jeśli to jest naprawdę popęd, to jego ocena musi być neutralna. Może służyć dobru, lub złu. Jak każdy popęd, może być stłumiony (lub nie) przez motywacje wyższe.

Wobec tego ja proponuję takie ujęcie:
Jak wynika z poniższej definicji, wzorowanej wszelako na podanych źródłach, konformizm jest postawą społeczną, również o pozytywnych skutkach.
Społeczeństwo powinno mieć cechy spójności. Nieprawdaż? 
I postawy konformistyczne tę spójność zapewniają. Zbytni indywidualizm jest społecznie szkodliwy. 
Indywidualizm też zresztą jest funkcjonalny. Polacy np. uchodzili do niedawna za naród indywidualistów. Teraz zaś spotykają się z zarzutem konformizmu! Ale to jeszcze nie pointa.
Pointa jest dalej. Na literę O. Cierpliwości! Najpierw litera K. A przedtem - analiza.

Czynniki wzmagające konformizm [Wiki]

Czynniki związane z cechami osoby

Osoba …

1.    Zależy jej na uczestniczeniu w grupie.

2.    … i jednocześnie ma słabą pozycję w grupie 

3.    … czuje się niepewnie

4.    … ma niską samoocenę

5.    … nie ma sprzymierzeńców (choćby wyobrażonych).

6.    … nie ma poczucia kompetencji odnośnie danego zadania (wie, że się na tym nie zna)

7.    … nie jest zaangażowana w działanie, które jest obiektem nacisku (i na odwrót – np. trudniej jest ulec przekonaniu grupy, że film jest słaby jeśli wcześniej mówiła już komuś, że jest świetny).

8.    ... wartości, normy nie stoją w sprzeczności wobec norm zinternalizowanych już przez jednostkę.

9.    … jest zewnątrzsterowna.

a)     (outer - direction wg Davida Riesmana (osoba zewnątrzsterowna uwarunkowana społecznie. „Samotny Tłum” opisany w 1950 roku, ludzie z epoki postindustrialnej, mają dużo czasu, nie odczuwają biedy, młodzież z wielkich miast. Uczulona na to, by być lubianym. Taki człowiek zatraca poczucie tożsamości, jest niepewny, żyje złudzeniami a jednocześnie ocenia się zbyt surowo.)

b)    (outer containtment wg Waltera Recklessa – osoba zewnątrzsterowna wskutek dowolnych przyczyn)

10. Uleganie dotyczy zachowania w odległej przyszłości, a nie tu i teraz

Czynniki związane z cechami grupy

Grupa …

11. … odczuwa zagrożenie zewnętrzne.

12. … jest duża (według E. Aronsona - gdy istnieje jednomyślność to tendencja do podporządkowania się naciskowi grupy jest mniej więcej tak samo wielka wtedy, gdy jednomyślna większość składa się z trzech osób jak i wtedy gdy składa się z szesnastu osób)

13. ... jest jednomyślna

14. … składa się ze specjalistów

15. Zadanie powierzone jednostce przez grupę jest pilne.
------------------------------

To były cytaty i wypisy z lektur. 

Pora na własne stanowisko autora.

Konformista (opracowanie i komentarze własne)

Człowiek, który zgadza się mniej lub bardziej bezkrytycznie albo podporządkowuje się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej.

(Być może) przedtem miał inne zdanie lub inaczej się zachowywał. Zmienił je zgodnie z oczekiwaniami grupy. Czyli – przystosował się do zasad obowiązujących w nowej grupie. 

Jednak czy nie mamy aby często do czynienia z przypadkami, że ten i ów nie miał przedtem żadnego zdania? 
Może był tabula rasa i szukał swojej tożsamości? 
Nie miał szczęścia i nikt mu nigdy nie powiedział, kim jest?

A nie chciał być człowiekiem bez właściwości?

(Być może) niejednokrotnie człowiek nabiera wielu przekonań wskutek naśladownictwa poglądów panujących w atrakcyjnych grupach?
Czy nie jest tak, że dzieci dziedziczą światopogląd rodziców? Oczywiście często "dziedziczą" światopogląd na odwyrtkę :)

Samodzielność – to LUKSUS! Elitarność!

Dlatego bądźmy atrakcyjni! Dobro musi być atrakcyjne. Nie mylić z blichtrem! 
Nie kompromitujmy dobra swoim gapiostwem, nabzdyczeniem, zakapiorstwem, doktrynerstwem, hipokryzją, lenistwem i innymi siedemdziesięcioma siedmioma grzechami głównymi i pomniejszymi, które razem stanowią odpychający kołtun quasi - dobra, albo karykatury dobra.

Dixi.

Na koniec - jeszcze raz wypisy z lektur. 

Ale z atrakcjami. ...dodatek z internetowego Słownika Języka Polskiego. 

Konformista

osoba podporządkowująca się normom (także tym, których nie uważa za słuszne) obowiązującym w grupie społecznej, do której należy (SJP)

---

komentarze:

(brak)

No to - mój komentarz: W moim odczuciu, co dla uważnego (gdzie takich szzukać?) czytelnika nie będzie zaskoczeniem, definicja jest co najmniej niewystarczająca. Należy ją wzbogacić o komentarze internautów (istot odmiennych gatunkowo)

Tam (pod słownikową definicją) nie mieliśmy szczęścia. Ale jest jeszcze ….

Oportunista

człowiek bierny, ugodowy, przystosowujący się do okoliczności dla osiągnięcia własnych korzyści. (też SJP)

Z konformizmem nie łączy go efekt przystosowania - chociaż czasami ma miejsce. Ale nie przystosowanie jest swoiste. 
Swoista jest motywacja takiego a nie innego postępowania. Oportunista z zasady motywowany jest korzyścią lub uniknięciem straty. 
Stadność czy też odwrotnie - samodzielność działania - nie są swoiste dla jego postawy.

Konformista, może mieć wyższe motywacje. Zaufanie, dyscyplina, szacunek. Ale też potrzeba przynależenia do atrakcyjnej grupy. Uczestniczenia w czymś większym od niego. 
Bo konformista przystosowuje się do grupy. Korzyść może osiągnąć, ale może też stracić („Dla towarzystwa Cygan dał się powiesić”).

Oportunista może się przystosować do grupy, ale musi to mu przynieść korzyść. Może też wystąpić przeciw grupie, pod warunkiem, że to mu przyniesie korzyść.

Ciekawe, że oportunista ma dużo mniejszą literaturę przedmiotu (i żadnej teorii dysonansu!), ale za to budzi większe emocje w Internecie:

(cytaty - ortografia prawie oryginalna)

# xxxdrakulaxxx 2009-08-26

oportunista to osoba, która również przytakuje, bo boi się innych ludzi i tego, że może mieć odmienne zdanie.
Widziałam taką dziewczynę... Coś okropnego. Jak chorągiewka na wietrze.
Pozdrawiam ;)

# ~gosc 2009-10-27

eeetam, pracowałem swego czasu w Urzędzie Miasta w małej Gminie i powiem, że tam bez tej cechy potencjalny kandydat na pracownika nie ma czego szukać, na szczescie szybko zrozumiałem swoj błąd:) Tak wiec i dla ludzi z tą cecha znajdzie sie jakies miejsce gdzie beda sie realizować:)

# ~gosc 2012-01-27

uległem konsternacji, kiedy przyczytałem sobie tutaj, co to znaczy oportunista i w głowę zachodzę, jak może tak wielu wypowiadających się tutaj ludzi nie uzmysłowić sobie, iż komentuje słowo KONFORMISTA. Oportunista natomiast, jak z samego slowa wydedukować można, to stawiający opór zazwyczaj idealista. Solidarność na ten przykład była w latach komunizmu organizacją oportunistytyczną.

# muszlin 2012-01-27

Zdziwisz się jeszcze bardziej, gdy się dowiesz, że "oportunista" i "konformista" to synonimy. http://sjp.pwn.pl/szukaj/oportunista

Ty zaś mylisz "oportunistę" z "opozycjonistą".

# ~gosc 2012-01-28

głupcem jestem, bowiem przeciw prawdzie staję, kłamstwo jej zarzucając, a sam wcześniej nie zweryfikuję słuszności przekonań swych, przeto zapewniam cię "muszlin", że moja głupota jest już o to jedno słowo mądrzejsza.

# ~gosc 2012-06-02

Należy pamiętać że nie każdy oportunista to samolubny cham, niektórzy to ludzie wielkiego sukcesu m.in. Bill Gates.
Poza tym każdy jest oportunistą dostosowując się do sytuacji żeby osiągnąć jak najlepsze korzyści np. ściągając na sprawdzianach, kolokwiach czy też egzaminach.
Więc każdy kto kiedykolwiek zgodził się z grupą czyli stał się konformistą stał się też oportunistą.
Dla zrozumienia tematu zapraszam do lektury psychologi.
Nie skreślajcie ludzi jeśli nie wiecie o wszystkiego o sobie.

Pozdrawiam

# ~gosc 2012-06-03

Oportunista ma związek z oporem? A karnista pewnie z karnistrem?

Czy nie można zaproponować jakiegoś prostego testu (np. odmień MAMA przez przypadki), aby wpisywać komentarze mogli tylko ludzie mniej-więcej piśmienni?

# ~gosc 2012-09-21

Ciekawe, co miał na myśli gość z 03-06-2012, mniej-więcej piśmienny zapewne, używając nieistniejącego słowa "karnister", zamiast kanister?
Chyba że gościu był w szkole "prymasem" i nigdy nie "skompromisował" się nieznajomością trudnych słów...